Οινολόγος Κτήματος «Τέχνη Οίνου»
Πίσω από τη δημιουργία του κτήματος «Τέχνη Οίνου» βρίσκονται οι Γιάννης Παπαδόπουλος, πολιτικός μηχανικός και Γιάννης Καλαϊτζίδης, αρχιτέκτονας μηχανικός. Το ξεκίνημα έγινε το 1993 με μεράκι, αγάπη και έναν μικρό οικογενειακό αμπελώνα.
Σήμερα, οι αμπελώνες του κτήματος «Τέχνη Οίνου» στο Μικροχώρι Δράμας ατενίζουν το Παγγαίο όρος, βουνό που στην αρχαιότητα συνδέθηκε με τη Διονυσιακή λατρεία και την ορφική διδασκαλία, ενώ το κομψό, σύγχρονο οινοποιείο του κτήματος «Τέχνη Οίνου» βρίσκεται στις παρυφές του οικισμού στο Μικροχώρι Δράμας.
Συνέντευξη Βαγγέλης Ελευθεριάδης / Φωτογραφίες Βασίλης Κοβλακάς
– Για να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας θα πρέπει να γυρίσουμε στο μακρινό 1993, που είναι η χρονιά που ξεκινούν όλα…
– Είναι η χρονιά που ο πατέρας μου Γιάννης Παπαδόπουλος, όντας ο ίδιος οινόφιλος, αποφασίζει να κάνει το παραπάνω βήμα και από προσωπικό μεράκι ξεκινά την προσπάθεια του για δημιουργία ποιοτικού κρασιού για προσωπική χρήση. Οι συνθήκες δεν είναι οι ιδανικότερες καθώς σε μια εποχή που δεν υπάρχει ακόμη το internet, η πρόσβαση στην πληροφορία είναι πολύ περιορισμένη. Αυτό όμως δεν τον αποθαρρύνει και με μεγάλη επιμονή αφού προηγουμένως έχει ξεκοκκαλίσει την σχετική με την οινοποίηση βιβλιογραφία έρχονται τα πρώτα αποτελέσματα των κόπων του και είναι άκρως ενθαρρυντικά. Μερικά χρόνια μετά στο εγχείρημα αυτό λαμβάνει μέρος και ο φίλος και κουμπάρος του Γιάννης Καλαΐτζίδης.
– Είστε ο οινολόγος του Κτήματος. Ήθελες να ασχοληθείς με το κρασί ή προέκυψε επειδή υπήρχε ήδη δρομολογημένη μια κατάσταση;
– Για να πω την αλήθεια ξεκίνησα τις σπουδές μου μη γνωρίζοντας εκ των προτέρων αν θα μου άρεσε πραγματικά το αντικείμενο. Είναι άλλο πράγμα να λες ότι γενικά μου αρέσει το κρασί και άλλο να λες ότι μου αρέσει να κάνω κρασί με ό,τι ευθύνες αυτό συνεπάγεται.
Αρχικά αποφοίτησα από το Τμήμα Χημείας του Α.Π.Θ. και στη συνέχεια πήγα στη Γαλλία όπου ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο Οινολογίας του Μπορντώ. Εκεί έκανα και δύο τρύγους σε οινοποιεία της περιοχής όπου απέκτησα σημαντικές «εικόνες» και εμπειρίες. Επιστρέφοντας λοιπόν το 2009 ανέλαβα την οινοποίηση και αμέσως η δημιουργική φύση της δουλειάς με συνεπήρε. Φέτος συμπληρώθηκαν 10 χρόνια στα οποία έχω την αποκλειστική ευθύνη της οινοποίησης των κρασιών του Κτήματος και είμαι πολύ χαρούμενος με την επιλογή μου να ασχοληθώ και εγώ με το κρασί.
«Φέτος συμπληρώθηκαν 10 χρόνια στα οποία έχω την αποκλειστική ευθύνη της οινοποίησης των κρασιών του Κτήματος και είμαι πολύ χαρούμενος με την επιλογή μου να ασχοληθώ και εγώ με το κρασί»
– Οι αμπελώνες και το οινοποιείο του κτήματος «Τέχνη Οίνου» βρίσκονται στο Μικροχώρι Δράμας. Γιατί επιλέχτηκε η συγκεκριμένη περιοχή;
– Στη θέση που βρίσκεται το οινοποιείο αρχικά υπήρχε το παλιό πατρικό σπίτι του πατέρα μου. Στη συνέχεια ο ίδιος είχε κατασκευάσει ένα κτήριο το οποίο χρησιμοποιούσε για τις ανάγκες της δουλειάς του ως πολιτικός μηχανικός και αυτό το κτήριο ήταν που στέγασε τις πρώτες του ερασιτεχνικές προσπάθειες για οινοποίηση. Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι με τη δημιουργία υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων παραγωγής, γραφείων, υποδοχής επισκεπτών κτλ. Επίσης ο αμπελώνας μας πλέον έχει επεκταθεί πέρα από το Μικροχώρι και στην περιοχή της Καλής Βρύσης, ενώ σχεδιάζουμε νέες φυτεύσεις και σε άλλες περιοχές του Νομού.
– Με ποια κριτήρια επιλέξατε τις ποικιλίες που φυτεύτηκαν στο ξεκίνημα;
– Η επιλογή έγινε αρχικά βάσει των τάσεων που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο στην ελληνική αγορά. Ιδιαίτερη απήχηση είχαν οι Γαλλικές ποικιλίες και έτσι επιλέξαμε κάποιες από τις πιο δημοφιλείς όπως οι Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Syrah.
– Η εντυπωσιακή αρχιτεκτονική του οινοποιείου είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό του κτήματος. Το μεράκι του αρχιτέκτονα και του πολιτικού μηχανικού είναι εμφανή με την πρώτη ματιά.
– Σίγουρα το επαγγελματικό υπόβαθρο και των δύο ήταν πολύ χρήσιμο στην κατασκευή των κτηριακών εγκαταστάσεων. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός άλλωστε από τον Γιάννη Καλαΐτζίδη και η υλοποίησή του, φανερώνουν την πρόθεση για δημιουργία ενός ιδιαίτερης αισθητικής χώρου με έκδηλο τον επισκέψιμο χαρακτήρα αντί ενός χώρου που απλά θα μπορούσε να στεγάζει τις παραγωγικές ανάγκες μια οινοποιητικής μονάδας.
«Στην οινοποιία η Δράμα έχει “χτίσει” ένα ισχυρό brand name το οποίο είναι ταυτόσημο της υψηλής ποιότητας»
– Γνωρίζουμε ότι το κτήμα διαθέτει έναν υπερσύγχρονο εξοπλισμό, αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι της επένδυσης;
– Ο μηχανολογικός εξοπλισμός αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της συνολικής επένδυσης καθώς είναι το μέσον που υποστηρίζει την τεχνογνωσία ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι το καλύτερο δυνατό.
– Η Δράμα είναι μια περιοχή με παράδοση στην αμπελοκαλλιέργεια. Έπαιξε αυτό ρόλο στην καθιέρωση του ονόματος Κτήμα «Τέχνη Οίνου» στην συνείδηση του καταναλωτή;
– Είναι γεγονός ότι η Δράμα έχει «χτίσει» ένα ισχυρό brand name το οποίο είναι ταυτόσημο της υψηλής ποιότητας. Η θετική εικόνα λοιπόν που έχει ο καταναλωτής για την αμπελοοινική ζώνη της Δράμας είναι φυσικό να βοηθά και να δίνει ώθηση στο κάθε οινοποιείο της περιοχής.
– Ποιες είναι οι ετικέτες του κτήματος «Τέχνη Οίνου»;
– Ξεκινάμε από τη σειρά «Τέχνη Αλυπίας» (η Τέχνη του να αφαιρείς τη λύπη) που είναι και η πιο γνωστή και περιλαμβάνει έναν λευκό, έναν ερυθρό και έναν ροζέ οίνο. Η σειρά «Ήδυσμα Δρυός» απαρτίζεται από μονοποικιλακούς οίνους (Chardonnay, Ασύρτικο και Merlot) που έχουν περάσει από δρύινα βαρέλια και στην οποία πρόκειται σύντομα να προστεθεί ένα νέο μέλος-έκπληξη. Πιο πρόσφατη είναι η σειρά «Πλάνο» που αποτελείται από δύο μονοποικιλιακούς οίνους από γηγενείς ποικιλίες (Μαλαγουζιά, Ασύρτικο), ενώ υπάρχουν και κάποιες ετικέτες περιορισμένης παραγωγής όπως οι ερυθρές Nebbio (από την ποικιλία Nebbiolo), Touriga Nacional (από την ομώνυμη πορτογαλική ποικιλία) καθώς και η ροζέ ετικέτα «Pink Bang».
«Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του οινοποιείου από τον Γιάννη Καλαϊτζίδη και η υλοποίησή του, φανερώνουν την πρόθεση για δημιουργία ενός ιδιαίτερης αισθητικής χώρου με έκδηλο τον επισκέψιμο χαρακτήρα»
– Δεκάδες είναι οι διακρίσεις και οι τίτλοι των κρασιών σας σε εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς. Αποτελούν ανταμοιβή των προσπαθειών σας;
– Οι διακρίσεις των κρασιών μας είναι πλέον εκατοντάδες. Κάθε χρόνο όμως που αλλάζει η σοδειά είναι σα να ξεκινάς από το μηδέν οπότε η χαρά για κάθε νέα διάκριση ή μετάλλιο είναι το ίδιο έντονη. Είναι θα έλεγα κατά κάποιον τρόπο σαν ένας «μηχανισμός επιβεβαίωσης» της ποιότητας των κρασιών μας.
– Το οινοποιείο έχει ετήσια παραγωγή περίπου 300.000 φιάλες εκ των οποίων ένα ποσοστό 40% διατίθεται στο εξωτερικό. Είστε ικανοποιημένος;
– Λαμβάνοντας υπόψη ότι πριν από 10 χρόνια το ποσοστό των εξαγωγών μας ήταν στο 10%, μπορώ να πω ότι έγιναν άλματα μέσα στη δεκαετία που ακολούθησε. Στόχος μας πάντως είναι να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την παρουσία μας σε όσο το δυνατόν περισσότερες αγορές του εξωτερικού.
– Μέσα σε μία 10ετία τα 300 οινοποιεία της Ελλάδας έγιναν 1200. Η ανάπτυξη αυτή είναι εντυπωσιακή…
– Όντως η ανάπτυξη του κλάδου είναι εντυπωσιακή και προσωπικά την αποδίδω σε δύο κύριους λόγους. Ο πρώτος είναι ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης τα οινοποιεία σε αντίθεση με άλλες επιχειρήσεις είχαν την «διέξοδο» των εξαγωγών την οποία και αξιοποίησαν σε μεγάλο βαθμό. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το κρασί άρχισε σιγά – σιγά να γίνεται μόδα και στην Ελλάδα, εκτοπίζοντας σταδιακά άλλα ποτά με αποτέλεσμα να μεγαλώσει το μερίδιο του στην αγορά.
«Οι διακρίσεις των κρασιών μας είναι πλέον εκατοντάδες. Κάθε χρόνο όμως που αλλάζει η σοδειά είναι σα να ξεκινάς από το μηδέν οπότε η χαρά για κάθε νέα διάκριση ή μετάλλιο είναι το ίδιο έντονη»
– Τι σημαίνει για εσάς καλό κρασί;
– Αντίστοιχα με άλλους τομείς έτσι και στο κρασί υπάρχουν τάσεις μόδας οι οποίες αλλάζουν κατά καιρούς. Έτσι λοιπόν ενώ π.χ. πριν από 10-15 χρόνια επικρατούσε η τάση των κρασιών με έντονο το αποτύπωμα του βαρελιού, πλέον η μόδα έχει «γυρίσει» στην ελάχιστη έως καθόλου χρήση των βαρελιών με σκοπό την ανάδειξη της πρώτης ύλης και του φρουτώδους χαρακτήρα του κρασιού. Άλλο παράδειγμα είναι τα «orange» κρασιά τα οποία παρότι σήμερα είναι αρκετά δημοφιλή, παλιότερα θα χαρακτηρίζονταν ως ελαττωματικά οξειδωμένα λευκά κρασιά.
Προσωπικά λοιπόν δεν αξιολογώ ένα κρασί βάσει των «standards» που καθορίζονται από τις εκάστοτε τάσεις που επικρατούν αλλά έχω ως κύριο κριτήριο το αν ένα κρασί με ικανοποιεί ή όχι. Στο τέλος της ημέρας άλλωστε «καλό» είναι το κρασί που μας προσφέρει απόλαυση.
– Τα τελευταία χρόνια στο κτήμα «Τέχνη Οίνου» δίνεται βαρύτητα στις γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών. Είναι μία στροφή στην πορεία του κτήματος;
– Η αλήθεια είναι ότι ενώ αρχικά ξεκινήσαμε με ξένες κοσμοπολίτικες ποικιλίες, κυρίως γαλλικές, τα τελευταία χρόνια έχουμε κάνει στροφή στις ελληνικές. Ξεκινήσαμε με το Ασύρτικο και το Αγιωργίτικο, ενώ σταδιακά προστέθηκαν η Μαλαγουζιά, η Λημνιώνα και ακολούθησαν και άλλες ερυθρές όπως η Μαυροδάφνη και το Ξινόμαυρο. Η χρήση γηγενών ποικιλιών βοηθά και στον τομέα των εξαγωγών καθώς είναι ένας σημαντικός παράγοντας διαφοροποίησης των κρασιών μας σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό. Πόσες χιλιάδες διαφορετικές Chardonnay ετικέτες υπάρχουν άραγε απ’ όλον τον κόσμο; Ενώ Μαλαγουζιές είναι μερικές δεκάδες…
«Το οινοποιείο έχει ετήσια παραγωγή περίπου 300.000 φιάλες εκ των οποίων ένα ποσοστό 40% διατίθεται στο εξωτερικό, λαμβάνοντας υπόψη ότι πριν από 10 χρόνια το ποσοστό των εξαγωγών μας ήταν στο 10%, μπορώ να πω ότι έγιναν άλματα»
– Σημαντικό ποσοστό των κρασιών σας προορίζεται για εξαγωγή. Ποια είναι η θέση του ελληνικού κρασιού στις διεθνείς αγορές;
– Μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι η σημερινή θέση του ελληνικού κρασιού στις διεθνείς αγορές είναι πολύ βελτιωμένη σε σχέση με πριν από μια δεκαετία. Θεωρώ όμως ότι έχουμε πολύ μακρύ δρόμο ακόμα ώστε το ελληνικό κρασί να βρει τη θέση που του αρμόζει στο παγκόσμιο οινικό στερέωμα. Είναι θετικό πάντως ότι ενώ πριν από κάποια χρόνια το ελληνικό κρασί ήταν κάτι το άγνωστο (στην καλύτερη περίπτωση) ή ταυτισμένο στην συνείδηση του ξένου καταναλωτή με την κακής ποιότητας ρετσίνα (στην χειρότερη περίπτωση), πλέον όλο και περισσότεροι ξένοι οινόφιλοι είναι εξοικειωμένοι με αυτό και όσοι το έχουν δοκιμάσει εκφράζονται πολύ θετικά για την ποιότητά του.
– Το επώνυμο ελληνικό κρασί πάει καλά στο εξωτερικό. Πιστεύετε ότι στην εγχώρια αγορά έχει την ανταπόκριση που του αξίζει;
– Τα τελευταία χρόνια νομίζω λίγο – πολύ όλοι έχουμε παρατηρήσει πως το κρασί έχει γίνει μόδα στην χώρα μας. Εκπομπές στην τηλεόραση ασχολούνται με το κρασί (κάποιες μάλιστα αποκλειστικά), wine bars κάνουν την εμφάνισή τους κατά δεκάδες ανά την Ελλάδα και cafe bar που δεν είχαν καν κρασί, πλέον προσφέρουν πληθώρα επιλογών ακόμη και σε ποτήρι.
Όλα αυτά είναι πολύ θετικά αλλά το μεγάλο στοίχημα πιστεύω πώς είναι η ενσωμάτωση το κρασιού στην κουλτούρα του Έλληνα όπως συμβαίνει με τον Γάλλο ή τον Ιταλό για τους οποίους το κρασί αποτελεί κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Σπάνια θα συναντήσεις στις χώρες αυτές μεσημεριανό τραπέζι στο σπίτι όπου λείπει το κρασί.
«Η χρήση γηγενών ποικιλιών βοηθά και στον τομέα των εξαγωγών καθώς είναι ένας σημαντικός παράγοντας διαφοροποίησης των κρασιών μας σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό»
– Το οινοποιείο διαθέτει χώρους υποδοχής και πώλησης, αποτελεί σημείο των «Δρόμων του Κρασιού» της Βορείου Ελλάδος και είναι ανοικτό σε επισκέψεις.
– Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να έρχεται το οινόφιλο κοινό στο οινοποιείο μας γιατί έτσι του δίνεται η δυνατότητα να επισκεφτεί τους χώρους που παράγονται τα κρασιά και να γνωρίσει καλύτερα την φιλοσοφία μας αποκτώντας μια πληρέστερη εικόνα για το Κτήμα μας. Δυστυχώς έχουμε σταματήσει λόγω της πανδημίας τις επισκέψεις, περιμένουμε όμως με ανυπομονησία να επιτρέψουν οι συνθήκες να καλωσορίσουμε ξανά τον κόσμο στις εγκαταστάσεις μας.
– Ποια είναι τα επόμενα βήματα του κτήματος «Τέχνη Οίνου»;
– Έχουμε αρκετά κατά νου, θα σας πω κάποια από αυτά. Αρχικά, με τη νέα σοδειά σχεδιάζουμε ένα rebranding οπότε τα κρασιά μας θα κυκλοφορήσουν με ανανεωμένη ετικέτα. Στα σχέδιά μας είναι να προστεθεί ένα ερυθρό κρασί στη σειρά «Ήδυσμα Δρυός», ενώ μάλλον μέσα στο 2021 θα παρουσιάσουμε και δύο νέα προϊόντα.