Απόσπασμα από την τοποθέτησή μου σε συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΠΕΔ-ΑΜΘ με θέμα: Σχέδιο Νόμου «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών»
…στο πλαίσιο του διαλόγου και της διαβούλευσης οι σκέψεις και προτάσεις μου σχετικά με τις βασικότερες αλλαγές που επέρχονται στον εκλογικό νόμο για την Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών» του Υπουργείου Εσωτερικών, είναι μεταξύ των άλλων και οι εξής:
1.
Εκλογή Δημάρχου με 43% + 1 ψήφο.
Εδώ θα πρέπει να εξετάσουμε την προϋπόθεση να υπάρχει κάποια διαφορά από τον δεύτερο υποψήφιο, π.χ. η διαφορά μπορεί να είναι από 3% έως 5%.
Για να λάβει έδρα στο Δ.Σ. ένας συνδυασμός (άρθρο 24 παρ. 3) θα πρέπει να έχει λάβει το 3% των ψήφων.
Όπου το 3% είναι μικρότερο από το εκλογικό μέτρο δεν επηρεάζει την εκλογή,
εάν το 3% είναι μεγαλύτερο του εκλογικού μέτρου, η εκλογή να γίνεται σύμφωνα με το εκλογικό μέτρο.
2.
Ο αριθμός μελών Δημοτικού Συμβουλίου (άρθρο 1) να παραμείνει ως έχει ή σε περίπτωση μείωσης, αυτή να είναι 10% επί του σημερινού αριθμού των μελών του Δ.Σ.
Αναλογικότερη κατανομή των εδρών στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Η προσαύξηση υποψήφιων Δημοτικών Συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας (άρθρο 12 παρ. 7) να είναι 30% έως 50%.
Σε ότι αφορά στον αριθμό των υποψήφιων Δημοτικών Συμβούλων από κάθε φύλο (άρθρο 12 παρ. 7), αυτός μπορεί να παραμείνει 40%, ενώ σε περίπτωση αλλαγής να μην είναι μικρότερος του 33%.
3.
Καταληκτική ημερομηνία για την κατάρτιση των συνδυασμών (άρθρο 12) να είναι η 30η Ιουνίου ή το αργότερο η 30η Ιουλίου.
Έναρξη επίσημης προεκλογικής περιόδου 9 Σεπτεμβρίου 2023.
4.
Δημοτικές Κοινότητες (άρθρο 2)
Το όριο των 500 κατοίκων θα μπορούσε να ανέρχεται σε 300 ή 400 κατοίκους.
Εδώ θα βοηθήσουν τα στοιχεία της απογραφής, γιατί μόνο τότε θα αποτυπωθεί η σημερινή πληθυσμιακή κατάσταση των Δήμων (έδρα και Δημοτικές Κοινότητες).
Εκλογή εκπροσώπου Δημοτικών Κοινοτήτων έως και πεντακόσιους (500) κατοίκους με ενιαίο ψηφοδέλτιο όλων των μεμονωμένων υποψηφίων, το οποίο αποτελεί τμήμα των ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών (άρθρο 13.1).
Σχετικά με τη συγκεκριμένη πρόταση το θέμα που τίθεται είναι αφενός τι κοινότητες και κατά συνέπεια και τι Κοινοτικά Συμβούλια ή εκπροσώπους Δημοτικών Κοινοτήτων θέλουμε (θεσμικά, εκπροσώπηση, τρόπος λειτουργίας, αρμοδιότητες κτλ.) και αφετέρου ποιο κριτήριο θέλουμε να υπερισχύσει στην ψήφο των πολιτών. Σε ό,τι αφορά στην ψήφο οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας και τα εξής:
Στο παραταξιακό ψηφοδέλτιο ο πολίτης-εκλογέας μπορεί να βρεθεί στο δίλημμα να επιλέξει ανάμεσα σε αυτόν που θεωρεί καλύτερο ως Δήμαρχο ή αυτόν που θεωρεί καλύτερο ως Πρόεδρο για τη Δημοτική του Κοινότητα, στην περίπτωση που αυτοί οι υποψήφιοι είναι σε διαφορετικό ψηφοδέλτιο.
Οι τοπικές υποψηφιότητες μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή των πολιτών ως προς την ψήφο, πράγμα που θα έχει ως συνέπεια να επηρεασθεί η εκλογή τόσο του Δημάρχου όσο και του Δημοτικού Συμβουλίου, εάν το ψηφοδέλτιο της Δημοτικής Κοινότητας δεν είναι κοινό για όλους τους συνδυασμούς και ανεξάρτητο από αυτό του υποψηφίου Δημάρχου.
Στη βάση αυτή πρέπει να εξετάσουμε και το ψηφοδέλτιο για Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των πεντακοσίων (500) κατοίκων, λαμβάνοντας όμως υπ’ όψιν ότι στην περίπτωση αυτή δεν εκλέγεται μόνο ένας εκπρόσωπος της Δημοτικής Κοινότητας αλλά και το Συμβούλιο. Αυτό συνεπάγεται την κατάρτιση ψηφοδελτίου με 3+ υποψηφίους Συμβούλους ανάλογα με τον πληθυσμό της Δημοτικής Κοινότητας.
Ο αριθμός των υποψήφιων Συμβούλων κάθε Δημοτικής Κοινότητας να είναι ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε κοινότητας με δυνατότητα προσαύξησης από 30% έως 50% (άρθρο 12 παρ. 7).
Στις Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο των πεντακοσίων (500) κατοίκων, η εκλογή των Συμβούλων να γίνεται σύμφωνα με το αποτέλεσμα της Δημοτικής Κοινότητας.
Δημοτική Κοινότητα να υπάρχει και στην έδρα του Δήμου.
Εκλογή Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας και στην έδρα του Δήμου
Αυτές είναι σκέψεις και προτάσεις στο υπάρχον εκλογικό σχέδιο.
Θέση δική μου τόσο ως αυτοδιοικητικού όσο και ως πολίτη, την οποία και καταθέτω στη δημόσια διαβούλευση, είναι οι αυτοδιοικητικές εκλογές κατ’ αρχάς να διαφοροποιηθούν σε ό,τι αφορά στο εκλογικό σύστημα με κριτήρια μεταξύ των άλλων και τον πληθυσμό των δήμων. Είναι άλλωστε πολλές οι ευρωπαϊκές χώρες που έχουν επιλέξει να εφαρμόζουν άλλα κριτήρια και εκλογικά συστήματα σε μικρές πόλεις και άλλα σε μεγάλα αστικά συγκροτήματα.
Η ενιαία προσέγγιση τόσο της λειτουργίας των δήμων όσο και της εκλογικής διαδικασίας, στην ευρωπαϊκή εμπειρία τείνει να καταργηθεί. Το πληθυσμιακό κριτήριο είναι ισχυρό εργαλείο διαφοροποίησης και εναλλακτικής κατηγοριοποίησης των δήμων για πολλά θέματα, μεταξύ των οποίων και η ισχύουσα εκλογική νομοθεσία.
Έτσι παρατηρούμε ότι, σχεδόν στο σύνολο της ευρωπαϊκής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε δήμους με μικρό πληθυσμό επιλέγονται συνήθως διαφορετικά εκλογικά συστήματα. Ορισμένα από αυτά παρέχουν στον ψηφοφόρο μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας στην επιλογή υποψηφίων (Δημάρχων, Δημοτικών Συμβούλων κτλ.).
Θα μπορούσε ενδεχομένως να ισχύσει κάτι ανάλογο και στους μικρούς πληθυσμιακά δήμους της Ελλάδας, καθώς η άμεση επαφή με την τοπική κοινότητα και η γνώση των τοπικών υποθέσεων μπορεί να ευνοήσουν τη μεγαλύτερη συμμετοχικότητα των πολιτών και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.
Πρότασή μου στην κατεύθυνση αυτήν είναι οι εκλογές για Δήμους (σε πρώτη φάση έως 5.000 ή 10.000 κατοίκους) να γίνονται χωριστά για τον Δήμαρχο και χωριστά για το Δημοτικό Συμβούλιο.
Ο Δήμαρχος να εκλέγεται από ένα κοινό ψηφοδέλτιο υποψηφίων Δημάρχων, όπως επίσης και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι να εκλέγονται από ένα κοινό ψηφοδέλτιο υποψηφίων Δημοτικών Συμβούλων βάσει σταυροδοσίας.
Το ίδιο θα ισχύει και για την εκλογή Συμβούλων στις Δημοτικές Κοινότητες.
Παραλλαγή αυτού του συστήματος είναι ο Δήμαρχος να εκλέγεται από ένα κοινό ψηφοδέλτιο υποψηφίων Δημάρχων και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι να εκλέγονται από ένα κοινό ψηφοδέλτιο υποψηφίων Δημοτικών Συμβούλων, ενταγμένων σε αυτήν την περίπτωση σε συνδυασμούς, στο οποίο ψηφοδέλτιο θα αναγράφονται τα ονόματά τους ανά συνδυασμό και στο οποίο ο πολίτης θα μπορεί να επιλέξει Συμβούλους από διαφορετικούς συνδυασμούς.
Το ποσοστό εκλογής για τον Δήμαρχο, όπως και άλλα θέματα που αφορούν στην υποψηφιότητά του (π.χ. τι θα απαιτείται για να θέσει κάποιος υποψηφιότητα κλπ.), φυσικά θα προκύψουν μετά από διάλογο και διαβούλευση.
Ανάλογα εκλογικά συστήματά εφαρμόζονται σε χώρες της Ευρώπης.
Σημειώνω εδώ ότι στη χώρα μας από το 1998 που εφαρμόστηκε στην αυτοδιοίκηση η μεταρρύθμιση με το σχέδιο Καποδίστριας ακολούθησαν σε 21 χρόνια άλλες τρεις (3) μεταρρυθμίσεις (Καλλικράτης, Κλεισθένης και τώρα το νέο σχέδιο), σε αντίθεση με το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει επιλέξει για δεκαετίες να έχει σταθερό εκλογικό σύστημα.
Γιώργος Θεοδωρίδης
Δημοτικός Σύμβουλος Κ. Νευροκοπίου
Επικεφαλής Παράταξης
«Δήμος Κάτω Νευροκοπίου – Νέα Εποχή»
Εκδόσεις Ψίθυροι © 2021
