Ο καταξιωμένος εικαστικός, Γιώργος Καλτσίδης, κατάφερε με επιμονή, να σχηματοποιήσει τα όνειρά του, να ανακαλύψει τους δρόμους της ψυχής του, να δώσει πνοή και μορφή στην πέτρα, το ξύλο, το χώμα και να δημιουργήσει έργα τέχνης απαράμιλλης ομορφιάς και αισθητικής.
Συνέντευξη Βαγγέλης Ελευθεριάδης
O Γιώργος Καλτσίδης γεννήθηκε στη Δράμα και σπούδασε στη Σχολή Καλών και εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ. Παράλληλα με τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες και τις πολυπληθείς δημιουργίες του, δίδασκε έως το 2024, μαθήματα καλλιτεχνικών και ιστορία της τέχνης, στο Μουσικό Σχολείο Δράμας. Επίσης, υπήρξε εργαστηριακός συνεργάτης και δίδαξε ελεύθερο σχέδιο, στο τμήμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου του ΤΕΙ Δράμας.
Στην αξιοζήλευτη καλλιτεχνική του πορεία φιγουράρουν έξι ατομικές εκθέσεις, σε Γαλλία, Σερβία, Ελλάδα και είκοσι ομαδικές εκθέσεις, σε Ελλάδα, ΗΠΑ, Σερβία, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Κορέα. Επίσης, συμμετείχε στην 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Βαλκανικής Τέχνης, Ιστορικό Αρχαιολογικό Μουσείο Βοϊβοδίνας, Novi Sad, στη Σερβία, καθώς και σε δέκα τέσσερα συμπόσια σε Σερβία, Γαλλία, Ελλάδα, Τουρκία, Αυστρία.
Ο Γιώργος Καλτσίδης, έχει λάβει δύο βραβεία – διακρίσεις, το 1996 Υπότροφος της «Αστήρ» και το 2002, το 1ο Βραβείο Κατηγορίας Γλυπτικής στην 1η Διαβαλκανική Έκθεση Σύγχρονης Μικρογραφικής Τέχνης (Μινιατούρας). Επίσης, συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα από το 2008 έως το 2010, “Gad project” The fortune of Garden Art Design contemporary avant – garde, Δήμος Ζωγράφου, Αθήνα, Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Πολιτισμός 2007-2013.
«Τέχνη είναι μια εσωτερική διεργασία, μία υπαρξιακή και φιλοσοφική αναζήτηση»
– κ. Καλτσίδη, ποια ήταν τα πρώτα καλλιτεχνικά σας ερεθίσματα;
– Μετά τον στρατό, έκανα τα πρώτα μου ταξίδια με οτοστόπ στην Ευρώπη (που φάνταζε τότε -στα νεανικά μου μάτια- τόσο μεγαλειώδης). Έτσι, είχα την τύχη να επισκεφθώ μουσεία και καλλιτέχνες. Αργότερα, το μεγάλο σχολείο ήταν η μελέτη σχεδίου στα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας.
– Οι γονείς σας, στήριξαν τις επιλογές σας ή είχαν άλλα όνειρα για σας;
– Ο πατέρας μου, άνθρωπος αυταρχικός, θεωρούσε ότι οποιαδήποτε εργασία δεν γινόταν για την απόκτηση πλούτου, ήταν άχρηστη. Η μητέρα μου, απεναντίας, άνθρωπος καλόκαρδος και πρακτικός, υποστήριζε χωρίς όρους την όποια επιλογή μου.
Έτσι με λίγες πενταροδεκάρες (κάποια ευρώ θα λέγαμε σήμερα), ξεκίνησα, χωρίς καμία ενθάρρυνση, την πνευματική περιπλάνηση προς αναζήτηση των ασχημάτιστων ονείρων μου. Μετά από πολλές περιπέτειες, ταξίδια και προτροπές, κατέληξα στην Αθήνα, με στόχο την εισαγωγή μου στην σχολή καλών τεχνών.
«Με λίγες πενταροδεκάρες, ξεκίνησα, χωρίς καμία ενθάρρυνση, την πνευματική περιπλάνηση προς αναζήτηση των ασχημάτιστων ονείρων μου»
– Τι είναι για σας η τέχνη;
– Θα έλεγα ότι η τέχνη για μένα είναι ένας τρόπος αντίληψης και επεξεργασίας των εξωτερικών ερεθισμάτων και εμπειριών. Είναι μία εσωτερική διεργασία δηλαδή, μία υπαρξιακή και φιλοσοφική αναζήτηση. Οι κοινωνικές και ιδεολογικές μου πεποιθήσεις, βεβαίως, διαμορφώνουν την πρόσληψη της πραγματικότητας, ωστόσο είναι η εσωτερική καλλιτεχνική μου έρευνα που ανατροφοδοτεί και μεταμορφώνει τις ιδέες μου για τον κόσμο, επαναπροσδιορίζοντας και «ξαναζωντανεύοντάς» τες.
Μέσα από αυτήν την παραπάνω διεργασία, παράγονται ιδέες που θα αποτελέσουν τα «θεμέλια» της εκάστοτε σύνθεσης. Με επίμονη προσπάθεια αφαίρεσης ή πρόσθεσης, το υλικό παίρνει σχήμα και γίνεται φόρμα, αποκτά υφή και χρώμα.
Στην πορεία, θα αξιολογηθεί ως αυτόνομη οντότητα -«έργο»- και, ανάλογα, ή θα πεταχτεί στην γωνία για μελλοντική επαναξιολόγηση, ή θα το ολοκληρώσω και θα το μοιραστώ, εκθέτοντάς το.
– Πώς είναι η καθημερινότητά σας; Πόσο χρόνο αφιερώνετε δουλεύοντας τα έργα σας;
– Αφιερώνω πολύ χρόνο, πρώτα και κύρια στην οργάνωση των σκέψεων μου. Μια καθημερινή εργασία προθέρμανσης ή χαλάρωσης: Με σημειώσεις, σχεδίαση, και μελέτη. Τέλος, την επεξεργασία του υλικού που, μετά από επίπονη εργασία σκαλίσματος, τριψίματος και χαϊδέματος, σιγά – σιγά παίρνει μορφή. Στην διαδικασία αυτή, που μπορεί να κρατήσει από λίγο, μέχρι αρκετές μέρες, κάποιες στιγμές ο χρόνος αποκτά άλλη διάσταση, θαρρείς και τον υπερβαίνω, και βρίσκομαι «εκτός τόπου και χρόνου».
«Η τέχνη για μένα είναι ένας τρόπος αντίληψης και επεξεργασίας των εξωτερικών ερεθισμάτων και εμπειριών»
– Ποιο υλικό σας συγκινεί περισσότερο, το μάρμαρο, το ξύλο, ο πηλός ή κάτι άλλο;
– Όλα τα υλικά με συγκινούν και όλες οι διαδικασίες πλασίματος μιας φόρμας για την δημιουργία ενός έργου, εμπεριέχουν την «μαγεία» της ανακάλυψης. Το ξύλο με την ζεστασιά του και την βιολογική του μνήμη. Το χώμα ως μήτρα, ως συστατικό της ζωής, είτε αυτούσιο στην αρχική του μορφή, που το χρησιμοποιώ ως χρώμα και στις εκθέσεις πάντα δημιουργώ επιδαπέδιες εγκαταστάσεις με αυτό, είτε ως πηλό πλασμένο με το νερό και την φωτιά, (κεραμική, ψημένος πηλός). Η πέτρα, (ο γρανίτης, το μάρμαρο κτλ), που εμπεριέχουν την γεωλογική μνήμη της φύσης. Τέλος το χαρτί, που πάνω του σχεδιάζονται και χρωματίζονται τα όνειρα.
– Ποιο από τα έργα σας έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά σας;
– Τα έργα αυτά που «γεννήθηκαν» από το παλίμψηστο των σκέψεων μου και με εκπλήσσουν, με κάνουν να αισθάνομαι συγκίνηση και δέος.
– Ποια θεωρείτε ως μεγαλύτερη ανταμοιβή των κόπων σας;
– Όταν, στην θέαση ενός μη αναπαραστατικού έργου μου, ο θεατής δεν μπορεί να καταλάβει, ή να εξηγήσει, αυτό που βλέπει, αλλά νιώθει κάτι πολύ οικείο, δηλαδή σαν να του θυμίζει κάτι δικό του, αλλά αδυνατεί να το προσδιορίσει. Εκεί που αρχίζει ν΄ αναζητά κάτι αντίστοιχο (παρόμοιο) στους λαβυρίνθους της μνήμης του, ακριβώς εκεί, αρχίζει ο διάλογος, η διάδραση του θεατή με το έργο. Αυτή είναι η μεγαλύτερή μου ανταμοιβή.
– Από που αντλείται την έμπνευσή σας;
– Το εκφραστικό περιεχόμενο των έργων μου, τουλάχιστον αυτό που κυριαρχεί, είναι φυτόμορφες καμπύλες φόρμες που αναπαριστούν τον αέναο κυκλικό χορό των διεργασιών της ζωής και της φύσης: άνθηση (έρωτας), καρποφορία (γέννηση), αποσύνθεση (θλίψη), θάνατος (ανασυγκρότηση).
«Στη Δράμα δυστυχώς έχουμε ένα σοβαρό κεφάλαιο που δεν αξιοποιείται. Με τόσο μάρμαρο, βουνά από μπάζα θάβονται στις χωματερές των βιομηχανιών επεξεργασίας μαρμάρου και των λατομείων»
– Σε σχέση με τις άλλες πόλεις, η Δράμα είναι φιλότεχνη;
– Στην Δράμα δυστυχώς έχουμε ένα σοβαρό κεφάλαιο που δεν αξιοποιείται. Με τόσο μάρμαρο, βουνά από μπάζα θάβονται στις χωματερές των βιομηχανιών επεξεργασίας μαρμάρου και των λατομείων, θα μπορούσαμε να είμαστε μια καλλιτεχνική πόλη ξακουστή στα πέρατα της οικουμένης, χωρίς υπερβολές. Καλλιτέχνες και φιλότεχνοι θα την είχαν ως προορισμό. Η παρουσία του μαρμάρου θα ήταν καθολική ως υλικό κατασκευής διακόσμησης και καλλιτεχνικής έκφρασης στον δημόσιο χώρο. Παλαιότερα ο κ. Κώστας Ευμοιρίδης, Νομάρχης τότε, έκανε μια αξιόλογη προσπάθεια: οργάνωσε τέσσερα διεθνή συμπόσια γλυπτικής με ανοιχτό κάλεσμα καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο για την δημιουργία καλλιτεχνικού έργου. Παράλληλα με τα συμπόσια υπήρχε η σκέψη δημιουργίας σχολής επεξεργασίας μαρμάρου. Από αυτά τα συμπόσια που πραγματοποιήθηκαν στο πάρκινγκ του Διοικητηρίου, πέρασαν και δημιούργησαν έργα μνημειακών διαστάσεων πολλοί καλλιτέχνες, και μας άφησαν μια σπουδαία κληρονομιά. Από την εποχή αυτή κληρονόμησε η πόλη τα γλυπτά στην περιοχή του Διοικητηρίου και αλλού.
Έχουμε έναν πλούτο από εκθεσιακούς χώρους και Μουσεία:
* Το αρχαιολογικό μουσείο, που τα τελευταία χρόνια άνοιξε τις πύλες του και γίνονται εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις ανάμεσα στα αρχαία εκθέματα.
* Η μετατροπή δύο ιστορικών κτηρίων της πόλης σε μουσειακούς εκθεσιακούς χώρους: το «Μουσείο φωτογραφίας» (Μαρμάρινο) και το Σαντριβάν Τζαμί, που συνεργάζονται με μουσεία της πρωτεύουσας, δίνοντάς μας την ευκαιρία να δούμε σημαντικές εκθέσεις από Αθήνα.
* Ο Δημοτικός χώρος έκφρασης και τέχνης «Ελευθερία».
* Μια μικρή μα σπουδαία αίθουσα Τέχνης η «Γκαλερί13», που δίνει μια ιδιαίτερη νότα στην πόλη.
*Τέλος, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης και Πολιτισμού, «έμφαση», οργανώνει εκθέσεις, και τα τελευταία έξι συναπτά έτη το Διεθνές φόρουμ παραστατικών τεχνών (International Forum of Performance Art, IFPA), με δρώμενα, παρουσιάσεις, ομιλίες και συζητήσεις με καλλιτέχνες, ιστορικούς τέχνης και θεατές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
«Όταν ο θεατής δεν μπορεί να καταλάβει, ή να εξηγήσει, αυτό που βλέπει, αλλά νιώθει κάτι πολύ οικείο, δηλαδή σαν να του θυμίζει κάτι δικό του, αλλά αδυνατεί να το προσδιορίσει… αυτή είναι η ανταμοιβή μου»
Στην πόλη ζει και δραστηριοποιείται ένας σημαντικός αριθμός καλλιτεχνών, ζωγράφοι, γλύπτες, φωτογράφοι, ποιητές, μουσικοί και θεατρικές ομάδες, δρουν και συμμετέχουν στο γίγνεσθαι της πόλης.
Αξιοσημείωτο επίσης να αναφερθεί είναι ότι το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας από πέρσι έδωσε επιτέλους βήμα σε συμπολίτες μας να συμμετέχουν σε ομάδες για την δημιουργία ταινιών μικρού μήκους.
Συμπερασματικά θα μπορούσα να πω ότι πάμε καλά
– Ποιοί είναι οι επόμενοι στόχοι σας;
– Να συνεχίσω να εργάζομαι πάνω σ’ ένα θέμα που πολλά χρόνια είχα κατά νου, και ξεκίνησα μόλις πριν τρία χρόνια να το πραγματοποιώ, μα δεν κατάφερα να ολοκληρώσω, λόγω προβλημάτων υγείας.
Με αισιοδοξία και δύναμη, από εδώ και πέρα, βάζω πλώρη για την επόμενη έκθεση.
Εκδόσεις Ψίθυροι © 2021